Tuesday, September 22, 2009

Verbod of gebod

Op regelmatige tijdstippen komt de reclame voor ongezonde producten onder vuur te liggen. Na het algemene verbod op tabaksreclame, liggen nu ook andere productcategorieën als alcohol, snoep, hamburgers en frisdrank onder vuur. En de maatschappelijke druk neemt steeds meer toe, zo lijkt het wel.

Want na de strijd tegen tabaksreclame komt nu alcohol steeds meer in de vuurlinie te liggen. De jacht op alcoholreclame vindt vandaag vooral op Europees niveau plaats. Zweden, dat dit najaar EU-voorzitter is, plaatst de strijd tegen alcohol hoog op haar prioriteitenagenda. Zo wil het land een Europees reclameverbod op alcohol, een verhoging van de accijnzen op drank en ook nog liefst een verkoopverbod in de supermarkt. Deze maatregelen zullen op een top van de Europese Ministers van Volksgezondheid in december besproken worden. De plannen van de Zweedse regering zijn verregaand omdat niet langer alleen maar gepleit wordt voor een verbod op reclame, maar ook de verkoop van het product zelf wordt verboden. Dit gaat verder dan wat de tabaksindustrie in de jaren negentig is overkomen. Eerder besliste de Belgische regering al tot een totaalverbod, ook in warenhuizen, voor de verkoop van alcoholische dranken aan jongeren onder 16 jaar.

De Belgische bierindustrie reageert alvast verontrust en wijst op het economisch belang van de sector. Bovendien stellen ze dat ‘vijfennegentig procent van de Belgische bierdrinkers met mate genieten van hun bier en dat deze groep niet de dupe mag worden van de voorstellen om alcoholmisbruik tegen te gaan’. Met de Arnolduscode en de samenwerking met BIVV voor de BOB-campagnes, hanteert de sector bovendien zelf al strenge normen, zo geven ze aan. Ook individuele biermerken – zoals AB InBev – zetten steeds meer sensibiliseringscampagnes op die oproepen tot verantwoord omgaan met alcohol. Waarom dan nog meer regulariseren?

In Nederland hield de Tweede Kamer vorige week een debat rond de Nota Overgewicht, opgesteld door de Minister van Volksgezondheid (De Standaard, 08/09/09). De nota wees op de grote groep Nederlanders, die met overgewicht kampen. Ongezonde voedingscategorieën als snoep, hamburgers en frisdrank werden met de vinger gewezen. Hier lijkt de industrie – voorlopig – een veldslag te hebben gewonnen. Consumentenorganisaties, hierin gesteund door de linkse partijen PvdA en SP, hadden een voorstel ingediend om snoepreclame gericht naar kinderen onder twaalf jaar te verbieden. Het voorstel haalde echter geen parlementaire meerderheid.

De commerciële televisieomroepen nemen opgelucht adem, want een verbod zou zo’n 70 miljoen euro per jaar kosten. De omroepen pleiten samen met de Federatie Nederlandse Levensmiddelen Industrie wel om ‘educatie en communicatie over gezonde voeding, het belang van bewegen en een gezonde levensstijl onder de aandacht te brengen van kinderen van 7 tot 12 jaar en hun ouders’. Zo zouden kinderen concreet een contract kunnen tekenen waarin ze beloven genoeg te bewegen en gezond te eten. Een fitheidtest en een dagboek met de eet- en beweegpatroon moeten kinderen een gezonde levenswijze bijbrengen. Nederland blijft nog steeds een calvinistisch land. Of waarom de kinderen ’s ochtends niet een gezonde wandeling tot aan de schoolpoort laten maken ? In Italië wordt het – georganiseerde -wandelen van en naar school al in enkele gemeenten in praktijk omgezet.

De media beseffen intussen wel beter dan wie wat er in het geding is en zij zijn van mening dat een pro-actief, voluntaristisch optreden beter is dan een strak regelgevend kader of een heus verbod. Op de buitenspeeldag, een initiatief van de Vlaamse overheid om kinderen en jongeren aan te zetten massaal buiten te spelen en sporten, schrapte de kinderzender Nickelodeon in het voorjaar al alle programmatie en was er enkel een zwart scherm te zien. Impactvol en met een hoge symboolwaarde, beslist. Alle merken zullen meer dan ooit moeten nadenken welke positie ze zelf willen innemen en of ze opteren om te werken binnen het keurslijf van een strenge wetgeving dan wel het speelplein van een spontane zelfregulering. Zelfregulatie lijkt vaak een beter initiatief.

Voedingsmiddelenfabrikant Unilever kiest er sinds enkele jaren voor om reclame naar kinderen sterk te beperken. Enerzijds door geen reclame naar kinderen onder de 6 jaar te voeren en door de 6- tot 11-jarigen te onthouden van reclame voor voedingsmiddelen waarin veel suiker, zout of slechte vetten zitten en enkel reclame te voeren voor de producten met een ‘ik kies bewust’ logo.

No comments: